Heeft hybride werken de toekomst?

Thuiswerken is niet hetzelfde als Het Nieuwe Werken. Het thuiswerken dat we nu, noodgedwongen moeten doen is hetzelfde als de traditionele manier van werken. Maar dan met meer ruimte tussen de bureaus. Wie enkele dagen per week ‘terug’ mag komen op de zaak werkt ook nog niet hybride. Daarvoor is meer nodig, vertellen diverse management consultants uit binnen- en buitenland. Wordt hybride werken het Nieuwe Werken van de nabije toekomst?

Veel mensen werken nu thuis op dezelfde manier als vroeger, op kantoor. Vaste begin- en eindtijden, min of meer vaste pauzes voor koffie, thee en lunch. Op zich niets mis mee. En het biedt ook zeker voordelen boven de traditionele manier van werken. Minder reistijd, productievere werkdagen en meer flexibiliteit.

Vierkantje in een rondje

Er zijn ook duidelijk nadelen verbonden aan langdurig en massaal thuiswerken. Meer stress omdat je alles strakker moet plannen, je hebt de neiging om te lang door te werken en dat geeft een verstoorde werk-privébalans. Die nadelen komen omdat je eigenlijk een vierkantje in een rondje probeert te proppen. De vaste werktijden van kantoor, met daar tussenin veel onderlinge contacten, nabootsen op je thuiswerkplek. Informeel contact en non-verbale signalen ontbreken. Snel uitwisselen van gedachten, ideeën en standpunten kan niet zo. Ondertussen gebeurt er thuis ook nog van alles, en niemand herinnert je ergens aan.

Lang thuiswerken vraagt om hybride werken

Als we (nog) langer moeten thuiswerken zouden we het werk op een heel andere manier moeten inrichten, betogen diverse management consultants. Waaronder Jeroen Busscher op PW., en Enrique Dans op Forbes. Semi- permanent thuiswerken vraagt om een werkvorm die steeds vaker hybride werken heet. Er is nog geen vastomlijnde definitie. Maar één principe komt overal terug: werken onafhankelijk van tijd en plaats. Mensen werken niet per se gelijktijdig met elkaar samen aan een klus of project. Elk teamlid levert een bijdrage, maar doet dat op een plaats en tijd die hem of haar het beste uitkomt. Uiteraard binnen een gestelde deadline.

Meester zijn over je eigen werk

Werkt dat echt? Jeroen Busscher is ervan overtuigd. ‘Corona heeft laten zien dat tijd- en plaatsonafhankelijk werken geen schade toebrengt aan de productiviteit en de kwaliteit. De vrijheid om het werk zelf te plannen, om het te doen op de plek waar ze willen. Dat wat honderdduizenden zzp’ers elke dag ervaren, ervaren veel medewerkers in reguliere organisaties nu ook. Dat meester zijn over je eigen werk en je los te kunnen maken van het conformisme dat leidinggevende en collega’s van je vragen, heel bevrijdend is. Dat we zo flexibeler, sneller en doelgerichter werken dan ooit.’

Mensen blijven sociale dieren

Misschien. Maar dit Nieuwe Werken is niet voor iedereen even geschikt. Ook Busscher wijst erop dat mensen sociale dieren zijn. Dus hebben we behoefte aan frequent contact. We moeten elkaar kunnen ontmoeten in de wandelgangen, tijdens het kletspraatje bij de koffie of bij een de brainstorm met de voeten op vergadertafel. ‘We hebben allemaal ervaren’, vervolgt Busscher, ‘dat we helemaal niet alleen maar thuis achter ons schermpje willen werken, maar dat juist een combinatie het allereffectiefst en prettigst is.’

Hybride werken: kies de juiste vorm

Hyrbide werken is dus niet zozeer werken op de plekken en tijden die je zelf het beste uitkomen. Het is meer een werkvorm kiezen die het beste past bij de taken en opdrachten die je moet uitvoeren. Fysiek bij elkaar in dezelfde ruimte creatieve ideeën spuien als er een nieuw concept, werkwijze of product moet worden bedacht. Meningen peilen en allianties vormen als er een ingewikkelde kwestie aan komt. Snel elkaar kunnen aanvullen voor een (impromptu) noodoplossing. Zijn de onderdelen of fases duidelijk, dan kan een ieder elk zelf een deel uitwerken. Op de tijd en plek die hem of haar het beste past. Thuis, of in een verzamelgebouw of een koffiehuis als dat kan.

Het vraagt om verschillende soorten werkplekken

Twee aspecten zijn heel belangrijk bij hybride werken. De organisatie moet diverse soorten werkplekken aanbieden. Een waar mensen makkelijk fysiek bij elkaar kunnen komen. Een soort dorpsplein waar we elkaar min of meer toevallig tegen het lijf kunnen lopen. En kleinere ruimtes waar een medewerker iets vertelt aan de anderen. Of waar een klein groepje kort een concept verder kan uitwerken. ‘Leren doen we steeds minder via dure cursussen maar door professionals met elkaar te laten discussiëren, zoeken en elkaar te laten inspireren’, zegt Jeroen Busscher.

Moet je hybride werk strak plannen?

De tweede voorwaarde bij hybride werken is zo mogelijk nog belangrijker. En weinig belicht, tot nu toe. Hybride werk vraagt om goede planning. Want als mensen snel uit elkaar gaan voor uitwerkingen, hoe controleer je als manager of leidinggevende dan of het goed gaat? Of mensen niet deels elkaars werk doen, of met iets komen dat niet (goed) aansluit?

Ondersteunen en faciliteren

Misschien is ‘controleren’ niet het juiste woord. Dat hoort bij het oude werken. Is er controle nodig, dan zitten de medewerkers te ver af van de klant is een opvatting die dichter bij hybride werken hoort. Vrijheid om echt autonoom te werken, en vertrouwen dat de medewerkers het beste doen voor de klanten en het bedrijf. Plus de flexibiliteit, van management en medewerkers, om het kleine autonome team zijn werk zelf te laten (her)inrichten als dat nodig is. Van HR en het management vraagt dat veel meer om een ondersteunende, faciliterende rol. En dat betekent: een fundamentele organisatieverandering. Een herinrichting van de organisatie, waarbij vooral de verbindingen tussen de mensen en onderdelen veel aandacht behoeven. In dit artikel lees je daar meer over.